Silk Road Trade & Travel Encyclopedia
丝绸之路网站（丝路网站）
丝绸之路百科全书—游客、学生和教师的参考资源
İPEK YOLU ve YOLLARI ANSİKLOPEDİSİ
www.ipekyollari.net

İpek Yolu ve Tarihi Ticaret Yolları

English

Çin’den başlayarak Anadolu ve Akdeniz aracılığıyla Avrupa’ya kadar uzanan ve dünyaca ünlü ticaret yoludur.
Milattan yüzyıllar önce Mısırlılar, daha sonra da Romalılar, Çinlilerden ipek satın alırlardı. Ulaşım ise, daha sonra İpek Yolu adı verilen güzergahları izleyen kervanlarla sağlanırdı.
İpek endüstrisi, eski çağlardan beri birçok milletin hayatında çok önemli bir yer tutmuştur. Uzak Doğu’dan gelen ipek ve baharat, Batı dünyası için, uluslararası ilişkilerde önemli bir yol oynamıştır. İpek, ayrıca Doğu kültürünün Batı tarafından tanınmasını da sağlamıştır. Doğu’nun ipeği ile baharatının kervanlarla batıya taşınması, Çin’den Avrupa’ya ulaşan ticaret yollarını oluşturmuştur. Orta Çağda, ticaret kervanları, şimdiki Çin’in Xian kentinden hareket ederek Özbekistan’ın Kaşgar kentine gelirler, burada ikiye ayrılan yollardan ilkini izleyerek Afganistan ovalarından Hazar Denizi’ne, diğeri ile de Karakurum Dağları’nı aşarak İran üzerinden Anadolu’ya ulaşırlardı. Anadolu’dan deniz yolu ile veya Trakya üzerinden kara yolu ile Avrupa’ya giderlerdi. İpek yolunun Türk milleti için geçmişte büyük bir önemi vardı.

İpek Yolu ve Kervansaraylar

Doğudan batıya doğru gelişen bu ticari harekette daha önceki çağlardan beri kullanılmakta olan bir yol şebekesinden yararlanılmıştır. Yoğun bir şekilde ipek, porselen, kağıt, baharat ve değerli taşların taşınmasınmasının yanında kıtalar arasındaki kültür alışverişine de imkan sağlayan bu binlerce kilometre uzunluğundaki kervan yolları zaman içinde İpek Yolu olarak adlandırılmıştır. İpek Yolu Asya’yı Avrupa’ya bağlayan bir ticaret yolu olmasının ötesinde, 2000 yıldan beri bölgede yaşayan kültürlerin, dinlerin, ırkların da izlerini taşımakta ve olağanüstü bir tarihsel ve kültürel zenginlik sunmaktadır.

Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinin bağımsızlıklarını kazanmalarından sonra, İpek Yolu’nun hem bir ticaret yolu, hemde tarihsel ve kültürel değer olarak yeniden canlandırılması gündeme gelmiş, bu yol boyunca inşa edilmiş ve artık kullanılmayan yapıların, yeni işlevler kazandırlarak korunmaları ve yaşatılmaları için çalışmalar başlamıştır. İpek Yolunun dünya tarihindeki en önemli rolü, Doğu ve Batı kültürleri arasında bir köprü kurulmasını sağlamakdır. Batı uygarlığı bu sayede yeni ufuklara yelken açmıştır. Bunun yanında İpek Yolu üzerinde yer alan medeniyetler birbirleri ile daha derin iletişimler kurmuş ve insanın yeryüzünü algılaması konusunda son derece ciddi mantıklar geliştirmiştir. Ayrıca, hiç şüphesiz ticaret gelişmiş, ekonomik anlamda modern ekonomik faaliyetlere en yakın faaliyetler yine bu tıcaret yolları üzerinden oluşmuştur.

Avrasya deniz ve karayolları ticareti

1) İpek Yolu - Avrupa, doğunun kaliteli ipek ve baharatı ile tanışınca, bu ürünlere büyük bir talep doğmuş ve "İpek Yolu" olarak adlandırılan tarihi ticaret yolları yapılmıştır. Çin'in en uç noktasından başlayıp Anadolu'nun çeşitli yerlerinden geçerek İstanbul'da birleşen ve oradan da Avrupa'nın içlerine giden bu yol boyunca, yükleri taşıyan kervanlar sadece ticaretin gelişmesini değil, Asya ile Avrupa arasında günümüzde de izleri görülen kültür alışverişini de sağlamıştır. Ortaçağda İpek Yolu, Antakya'dan başlayıp, Gaziantep'ten geçerek İran ve Afganistan'ın kuzeyinde Pamir Ovası'na kadar uzanmaktadir. Ayrıca, Anadolu'da Güneydoğu Bölgesi'nde bulunan Gaziantep ve Malatya'yı geçip, Trakya üzerinden ve Ege kıyılarında İzmir, Karadeniz'de Trabzon ve Sinop, Akdeniz'de ise Alanya ve Antalya gibi önemli limanlar üzerinden Avrupa'ya ulaşırdı.

2) Baharat Yolu - Eski çaglarda,Uzakdoğu'yu Batı'ya bağlayan ticaret yollarından biriydi.

3) Tütsü ve esansın kullanımı 1.yy.’a  kadar uzanır ve milattan önce kaynağını Arabistan’dan tarihi ticaret yolları üzerinden ithal edilen aromatik ağaçlardan almaktadır. Eski Mısırlılar dini törenlerde kokulu bitki ve hoş kokulu yağları tütsü ile birlikte kullanılmışlardır. 11. yy’dan sonra Asya, Anadolu, Babil, Ninova ve Persepolis’de giderek yaygınlaşan Misk-i amber gibi kokular Doğuda da develi kervanlarla taşındı ve gündelik hayatta sıkça kullanılmaktaydı. Koku kullanımı savaşlar, gezginler ve İpek Yolu ve Baharat Yolu kanalı ile Avrupa’ya kadar ulaştı.